irakleio2day..online NEWS: Τι είναι το χρήμα;;; ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ!!!

irakleio2day..online NEWS: Τι είναι το χρήμα;;; ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ!!!:                             Τι είναι στ’ αλήθεια το χρήμα; Γιατί όλοι ασχολούνται μ’ αυτό; Γιατί το ποθού...

Η Θεολογία Μεσοπέλαγα: Βράβευση τριών διδακτικών προτάσεων από το νέο Πρό...

Η Θεολογία Μεσοπέλαγα: Βράβευση τριών διδακτικών προτάσεων από το νέο Πρό...: Μαρία Συργιάννη Σχολική Σύμβουλος Θεολόγων Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας  Η δράση « Θεσμός αριστείας και ανάδειξη καλώ...

Κριτική στην καπιταλιστική και κρατικοσοσιαλιστική οικονομία

Του Νικολάι Μπερδιάγιεφ

(χριστιανού σοσιαλιστή Ρώσου Φιλοσόφου του 20^ου αι.)

.... Η οικονομική και υλική ζωή δεν είναι αντίθετη στην πνευματική ζωή, ούτε μπορεί να είναι ξεκομμένη πλήρως από αυτή και αφηρημένη. Η δυαλιστική κοινωνιολογία, η οποία αποσπά τη μια από την άλλη, το πνεύμα και την ύλη στην κοινωνική ζωή, είναι λαθεμένη και απατηλή. Ολόκληρη η υλική ζωή δεν είναι παρά η εκδήλωση της πνευματικής όπου βρίσκονται οι ρίζες της.

Η μερική αλήθεια του οικονομικού υλισμού μπορεί να ανατρέπεται και, από μια βαθύτερη θεώρηση, η υλική ζωή μπορεί να θεωρείται ως παράγωγο της πνευματικής. Η πνευματική πειθαρχία του προσώπου και του λαού έχει μια τεράστια σημασία για την οικονομική ζωή. Η οργάνωση, η παραγωγικότητα της εργασίας εξαρτώνται από έναν πνευματικό παράγοντα. Σε τελική ανάλυση, είναι το πνεύμα που νικά τη φύση και κυριαρχεί στις πρωτόγονες δυνάμεις της.

Η οικονομία, ως μια μετατροπή αυτών των δυνάμεων και οργάνωσή τους, είναι πράξη του ανθρώπινου πνεύματος. Ο χαρακτήρας της οικονομίας εξαρτάται από τις αρετές του πνεύματος. Η οικονομία δεν είναι το φαινόμενο της αδρανούς και υλικής φύσης, διαπερνάται από τις πνευματικές ενέργειες του ανθρώπου και υποθέτει μια κοινωνία, μια αλληλεπίδραση ανάμεσα σ' αυτόν και τη φύση.

Η εργασία είναι εκδήλωση του πνεύματος και όχι της ύλης, έχει πνευματικά θεμέλια. Η ανάπτυξη των υλικών δυνάμεων παραγωγής υποθέτει μια ενέργεια που αποβλέπει σε ένα σκοπό, μια δημιουργική πρωτοβουλία του ανθρώπου απέναντι στη φύση.

Η υλική κατανάλωση δεν μπορεί να είναι ο μόνος σκοπός της οικονομίας, την κατευθύνει επίσης το δημιουργικό ένστικτο του ανθρώπου. Ο κοινωνικός οργανισμός δεν πρέπει να σπαρράσεται από μια δυαλιστική αντίληψη και δεν πρέπει να εννοούμε αφηρημένα την υλική πλευρά. Μια τέτοια αφαίρεση της υλικής ζωής, που της στερεί την ψυχή της, προκαλεί μια ολόκληρη σειρά νοσηρών φαινομένων, όπως είναι η υπερεκτίμηση της σημασίας της εθνικής οικονομίας, τα πρωτεία σε ολόκληρη τη ζωή, και, αντίθετα, μια πλήρης περιφρόνηση της οικονομίας, σαν κάτι το ποταπό και το ανάξιο λόγου.

Και στις δυο περιπτώσεις αποβαίνει καταθλιπτική και χωρίς ψυχή δύναμη. Λησμονούμε ότι αυτή φανερώνει τον δυναμισμό του ανθρώπινου πνεύματος και ότι ο άνθρωπος πραγματοποιεί μ' αυτήν την βασιλική του κλήση στη φύση. Η οικονομική δραστηριότητα δεν μπορεί να είναι από μόνη της ούτε κυρίαρχη ούτε να αρκείται στον εαυτό της, πρέπει να υποτάσσεται στις ανώτερες αρχές της ζωής. Τότε μόνο εκπληρώνει την αποστολή της η οποία συνίσταται στην διευθέτηση της χαοτικής φύσης. Δεν δέχεται τον θρίαμβο της φύσης με τον θάνατο και περιορίζει την αυτοκρατορία του θανάτου στη φυσική τάξη.

Υπάρχει μια μυστηριώδης πλευρά στην οικονομική πράξη την οποία, στον άθρησκο αιώνα μας, δεν συνειδητοποιήσαμε καθόλου. Η απόσταση οικονομικών αγαθών από τη φύση είναι μια πνευματική δράση, ανοίγει τα βάθη της φύσης στον άνθρωπο, ο οποίος έρχεται να καταστεί κύριός της. Εν τούτοις, το ανθρώπινο πνεύμα είναι δυνατόν με διάσφορους τρόπους να γίνει σκλάβος της υλικής ζωής, να περάσει σε μια δουλική εξάρτηση όχι μόνο του φυσικού χώρου, αλλά ακόμη και του κοινωνικού.

Ο καπιταλισμός και ο σοσιαλισμός αντιπροσωπεύουν αφηρημένες αρχές στις οποίες δεν ανταποκρίνεται καμιά απλή πραγματικότητα. Πράγματι, κανένας από τους δυο δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρχει σε καθαρή κατάσταση. Είναι δυνατό όμως να τους εννοήσουμε σαν μορφές υποδούλωσης του ανθρώπινου πνεύματος στην οικονομία, της οποίας ωστόσο είναι αυτουργός.

Στην τερατώδη καπιταλιστική οικονομία το πνεύμα του ανθρώπου προκαλεί και αναπτύσσει δυνάμεις οι οποίες τον κυριεύουν και τον υποδουλώνουν. Ο άνθρωπος γίνεται πλέον ανίκανος να ελέγχει όχι μόνο τις μυστηριώδεις δυνάμεις της φύσης, αλλά και αυτές μιας οικονομίας η οποία αρχίζει να ζει και να ενεργεί σύμφωνα με τους δικούς της νόμους. Έχουμε τότε απώλεια του πνευματικού κέντρου και σύγχυση των ιεραρχικών βαθμίδων της ζωής.

Ο (ΣΣ εννοεί κρατικός) σοσιαλισμός έρχεται τότε να πάρει τη θέση του καπιταλισμού με τη φιλοδοξία του να βάλει τάξη στις στοιχειώδεις δυνάμεις της οικονομίας, να λογικεύσει το οικονομικό χάος. Και το πνεύμα του ανθρώπου πέφτει σε μια νέα μορφή δουλείας. Είδαμε τι έφερε και έφερε στον κόσμο ο σοσιαλισμός. Και θα πρέπει να παίρνει τέλος με την εξολόθρευση του ανθρώπου. Θέλει να εξαγοράσει την εξουσία, να βάλει τάξη στις χαοτικές δυνάμεις της οικονομίας με το βαρύ αντίτιμο μιας ολοκληρωτικής κοινωνικοποίησης του ανθρώπου, για να τον μεταμορφώσει σε μια οικονομική κατηγορία. Αυτή η εξελικτική διαδικασία άρχισε ήδη με τον καπιταλισμό.

Στην καπιταλιστική και σοσιαλιστική δουλεία δεν μπορούμε να αντιτάξουμε παρά την εσωτερική ελευθερία του πνεύματος σε σχέση με τον ζυγό της υλικής ζωής. Εσωτερικά η οικονομία τίθεται σαν μια εκδήλωση και ένα μέσο της πνευματικής ζωής.

Δυο αντιλήψεις είναι τότε δυνατές: Η οικονομία μπορεί να στηρίζουμε είτε στην εργασία που υπόκειται στο νόμο και φωτίζεται από την αλήθεια της Παλαιάς Διαθήκης, είτε στην εργασία, την δημιουργική και φωτισμένη από μια νέα θρησκευτική αντίληψη....

Σημείωση:  Απόσπασμα από το 11^ο κεφ. «Για την Οικονομία» του βιβλίου (του) «Για την Κοινωνική Ανισότητα», εκδ. «Π. ΠΟΥΡΝΑΡΑ», 1984, μετ. Ε. Δ. Νιάνιου, σελ. 317-320.

Το βιβλίο, με τίτλο «Φιλοσοφία της ανισότητας» και υπότιτλο «Επιστολές για την κοινωνική φιλοσοφία σε ανθρώπους που δεν με αγαπούν»,  γράφτηκε το 1918 και εκδόθηκε το 1923 από τις εκδόσεις Obelisk - Berlag (βερολίνο), αφού συμπληρώθηκε με έναν επίλογο που γράφτηκε την ίδια χρονιά.

Το έργο εκδόθηκε και το 1971, χωρίς τον επίλογο, στο Παρίσι από τις εκδόσεις Ymca - Press.

Πώς στρώθηκε ο δρόμος για τον φασισμό

Πώς στρώθηκε ο δρόμος για τον φασισμό